We raken verstrikt in gevoelens van afwijzing, wantrouwen, schaamte en schuld als we voor dat wat ongewenst is, dat wat slecht lijkt, (nog) niet de verantwoordelijkheid kunnen dragen. In een cultuur waarin maagdelijkheid en zuiverheid eeuwenlang een soort ideaal waren, raken onze seksuele verlangens verdrongen. Natuurlijk zijn ze niet zomaar weg, ze verdwijnen in onze schaduw. Maria was volgens kerkvaders de Moeder – Maagd in wie Christus direct door God was verwekt. Lust was daarbij niet aan de orde geweest en ook niet zoiets ‘smerigs’ als seks. Als we het zogenoemde slechte of kwaad niet in ons leven willen en ons ertegen verzetten of het wegstoppen dan worden we er slachtoffer van. Zo voelde ik me in een relatie slachtoffer van zijn seksuele driften omdat ik nog niet de verantwoordelijkheid nam voor wat ik zelf voelde vanuit mijn eigen pijn, leegte en verlangens. Gedrag wat je afkeurt bij anderen is gedrag wat je niet alleen afkeurt bij deze mensen maar vooral bij jezelf.

Seksualiteit gaat in de kern niet over seks, het gaat over de aantrekkingskracht tussen beide polen in onszelf om te verenigen, onze innerlijke vrouw en man, met de goddelijke bron. Maria, de Grote Moeder haar seksuele energie, haar levensenergie kan niet stromen als er geen contact is met het mannelijke. Maagd zijn betekent in het patriarchaat dat je nog nooit seks hebt gehad, een ongeschonden maagdenvlies. Bij een maagd is er geen mannelijke activiteit. Net als bij een batterij waar er een plus en min pool nodig zijn om energie te laten stromen, is er bij Maria contact nodig tussen haar innerlijke vrouw en haar innerlijke man om haar levensenergie te laten stromen. Haar ‘licht’, de onvoorwaardelijke liefde van het ‘Al’ gaat ze pas voelen als ze ook haar ‘donker’ het mannelijk- yang aspect in haarzelf erkent en liefdevol opneemt in haar aanwezigheid. De autonomie, behoeften, grenzen en verantwoordelijkheden die ze als mens ervaart. Onbewust zoeken we zo naar het herstel van vertrouwen in onze tegenpool. Eerder dan dat is het voor beiden niet veilig en zullen oude patronen en projecties het blijven overnemen.

Als je je als vrouw niet gesteund voelt door je innerlijke man, zul je je afhankelijk blijven maken van mannen buiten je. Als er een oordeel zit op masculiniteit ga je ook je innerlijke man steeds meer wantrouwen. Als we het mannelijke (of vrouwelijke) in onszelf niet omarmen dan projecteren we het buiten onszelf. We gaan zoeken naar de ideale minnaar of niet realistische kwaliteiten toeschrijven aan partners of vrienden.

En dan heb ik ‘opeens’ een fijne, nieuwe relatie waarin we samen en ook apart zijn. Waarin we verrassingen en twijfels delen, stoeiend met het leven. Waarin niets vanzelfsprekend is, samen ontdekken wat en hoe we het willen. Waarin er vertrouwen is. In mij, in hem, in het Leven, Waarin ik me in mijn naaktheid (letterlijk en figuurlijk) heel ontspannen voel. Het voelt goed.

De Grote Moeder die symbool staat voor Leven wordt Maria, heilige maagd. Een cultuur verhaal en (mijn) leven met wat we onze schaduw noemen……

Sinds de 3e eeuw n.C. wordt een van de grotten in de heuvels van Nazaret vereerd als de plek van de Annuciatie: hier werd de geboorte van Jezus aangekondigd. Volgens het Evangelie van Lucas verscheen de engel Gabriël in Maria’s huis in Nazaret en zei: ‘Wees gegroet, begenadigde. De Heere is met u’ (Luk.1:28). ‘Wees niet bang, Maria, God heeft je zijn gunst geschonken. Luister, je zult zwanger worden en een zoon baren, en je moet hem Jezus noemen. Hij zal een groot man worden en Zoon van de Allerhoogste worden genoemd’ (Lucas 1:30-32). Maria brengt geen bezwaar naar voren, maar vraagt alleen naar het ‘hoe’. Letterlijk zegt ze: ‘Hoe zou dat kunnen? Want ik heb geen gemeenschap met een man.’ Door deze vraag kan de engel de maagdelijke geboorte verder toelichten. De engel zegt dat voor God niets onmogelijk is (Luk. 1:37). Als een maagd zwanger wordt, gebeurt het onmogelijke. De engel antwoordt haar: ‘De heilige Geest zal over u komen, de kracht van de Allerhoogste zal u als een schaduw bedekken. Daarom zal het kind aan God gewijd zijn en zijn Zoon worden genoemd.

Maria aanvaardt gelovig het ongelooflijke dat de engel haar meedeelt. Zij gelooft spontaan de boodschap dat ze zonder mannelijke bijdrage zwanger zal worden van de nieuwe David, de nieuwe koning die volgens het verhaal voor altijd zal regeren. In Maria’ haar antwoord klinkt enthousiasme door. ‘Zie, de dienares van de Heere, laat met mij geschieden overeenkomstig uw woord’. Ze noemt zichzelf ‘dienares van de Heere’, ze laat het initiatief bij God. Daarmee is Maria de eerste mens die ooit over Gods menswording hoort – en zij gelooft.

De maagdelijkheid van Maria is een eigen leven gaan leiden in de christelijke traditie. In de theologie is Maria’s maagdelijkheid hoe langer hoe meer als zuiverheid en heiligheid geïnterpreteerd. Maagdelijkheid werd een soort ideaal. Bij de kerkvaders Abrosius en Augustinus zorgde de maagdelijke geboorte enerzijds voor een gang naar het celibaat en klooster en anderzijds voor een huwelijksideaal waarbij seksuele gemeenschap tweederangs was. Seksualiteit en lichamelijkheid werden lager gewaardeerd dan geestelijke gemeenschap. De voortplanting was het belangrijkste doel van het huwelijk. Seksualiteit was iets slechts en mocht er niet zijn, behalve voor de voortplanting, zei kerkvader Augustinus. Conservatieve Amerikaanse christenen als Gresham Machen benadrukten de feitelijkheid van de maagdelijke geboorte. In veel landen in de wereld is maagdelijkheid nog steeds een ideaal, een soort sociale status. De maagd Maria draagt vaak de kleur lichtblauw ten teken van haar puurheid en onschuld. Seksuele onschuld.

wordt vervolgd……

We leren onszelf kennen in de verhalen die we leven, waar we ons mee identificeren, de overtuigingen die we hebben. Mijn verhaal gaat verder….

‘ De Grote Moeder, gekend door vele namen en vele afbeeldingen, lijkt te verschijnen aan mensen overal ter wereld, op verschillende tijdstippen, in de vorm en aanblik die de ziel het meest aanspreekt, om haar te omarmen en omarmd te worden. Ze draagt duizend namen en haar huid heeft duizend tinten, ze draagt vele gewaden, en ze is beschermster van woestijnen, bergen, sterren en oceanen. Ze toont zich aan ons in ontelbare gedaanten, maar in haar centrum is alleen een groot zuiver hart.’

Clarissa Pinkola Estes

Als er een Vader is lijkt het me heel normaal dat er ook een Moeder is. Dat waren mijn gedachten toen ik voor een aantal maanden in Zuid Amerika terecht kwam. Daar zag ik hoe de Moeder in onze ziel en onze harten zit. Overal bloemen, zingende mensen, dansen, processies, mensen die bij haar bidden om een goed woord bij God. De mensen van Amerika houden haar levend, de verering voor haar is groot. Haar aura is overal aanwezig, als zuivere bewaakster van de ziel, als Madre, Moeder Maria, als bron van troost. En voor de volken uit Peru en Bolivia wordt ze als Pachamama of Mamapacha in vele vormen vereerd. Wat een inspirerend voorbeeld van hoe het ook kan. Waar natuurgodsdienst en het katholicisme door elkaar heen lopen. Ik ontmoette hier nog heel duidelijk de Grote Godin die door onze voorouders werd vereerd omdat zij voor Leven stond. Uit mijn eigen jeugd in Brabant kende ik alleen de Mariakapelletjes waar de mensen zitten en bidden, waar ze hun verdriet neerleggen. Bij de moeder waar je altijd terecht kunt en die er voor iedereen is. Oermoeder, bemiddelares, troosteres, beschermster en de bekendste vrouw ter wereld.

In Europa leek niemand zich nog echt de Grote Moeder te herinneren, buiten een paar mensen in de godinnenbegeweging en de hekserij. Op dit continent had het mannelijke de overhand gekregen en was het moederland uit de Oude en Nieuwe Steentijd overgegaan in het vaderland. In een tijdsbestek van enkele eeuwen werd de Grote Godin de ondergeschikte echtgenote van de goden van de indringers, en haar macht en haar attributen werden verslonden door een mannelijke god. Het was voor het eerst in de geschiedenis dat God werd voorgesteld als de Ene God in mannelijke vorm. Dat beeld sloot naadloos aan bij de patriarchale cultuur die begin van onze jaartelling haar beslag kreeg. Er ontstonden drie religies die zich vormden rondom het mannelijk godsbeeld, jodendom, islam en christendom. In het christendom spreekt men nog altijd van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest als oerkrachten. De Goddelijke Moeder werd Maria die terecht kwam in de traditionele wereld van de kerk. Om het heidendom te kunnen inlijven, werd het aloude afgodendom rond de ‘Grote Moeder’ in de Roomse kerk geïncorporeerd. Maria kreeg de afgodstitel ‘Koningin des Hemels’, zittend op een maansikkel en omgeven met zonnestralen en een kroontje. Als hemelkoningin werd zij symbool voor christelijk Europa. Nauw verbonden met de wording van de Europese Unie waar haar kroon met 12 goudkleurige sterren zijn overgenomen op de vlag.

Met de overgang naar een mannelijk godsbeeld begon een eeuwenlange onderwaardering in de westerse cultuur van vrouwen en het ‘vrouwelijke’, de helft van het menselijk potentieel. Toen God nog een vrouw was, stonden alle vrouwen en alles wat vrouwelijk was hoger aangeschreven dan sindsdien in de meeste landen van de wereld ooit het geval is geweest. Vrouwelijke waarden als verbondenheid met het geheel van leven dat alles omvat en waarin alles een plek heeft, verdwenen langzaam naar het onbewuste. Het vrouwelijke werd nu geassocieerd met de zonde want het was Eva die de poorten van het paradijs opende. Waar de Grote Moeder stond voor de natuurkrachten van leven en dood worden we in de nieuwe religies en spiritualiteit ‘kinderen van het licht’, die strijden tegen ‘de krachten van de duisternis’. Met als gevolg dat alle religies dromen van verlossing of bevrijding uit een vorm van gevangenschap.

Wordt vervolgd

Ik lees de Bijbel maar blijk op dit moment toch vooral geïnteresseerd te zijn in Maria, de christelijke versie van de Grote Moeder. In een paar blogs neem ik je graag mee in hoe ik beide zie, de moeder en de Moeder en waarom hun verhaal mij zo raakt en misschien jou ook wel….

‘ Jullie vroege voorouders zagen in dat jullie mensen en jullie natuurlijke omgeving onlosmakelijk verbonden onderdelen zijn van het grote mysterie van leven en dood en dat de hele natuur daarom met respect moet worden behandeld. Als symbool begon men mij toen af te beelden als het grootste wezen van allen – niets minder dan een godin. Ik werd bekend als Inanna in oud Sumerië, Ishtar in Babylon, Anat in Kanaän, Isis in Egypte, Rhea/ Cybele in Griekenland en ga zo maar door naar Gaea, Artemis, Diana, Venus…’